Bệnh sưng gan và thận thường xảy ra ở gà con từ 10 ngày tuổi đến 1 tháng tuổi với những đặc điểm nổi bật như co giật, chết sau khi gặp stress: các đợt lạnh, đói, nóng hoặc vận chuyển xa.
Bệnh thường gặp ở các vùng nuôi gà thịt gia đình do pha trộn thức ăn không đúng khẩu phần quy định gây thiếu chất Biotin. Tỷ lệ chết từ 2-10%.
1.ĐỘNG VẬT CẢM THỤ
Gà con mẫn cảm hơn gà lớn. Đặc biệt gà con nuôi thịt được sinh ra từ những đàn gà mái giống đã nuôi khẩu phần ăn thiếu Biotin thì khả năng mẫn cảm bệnh càng tăng trong điều kiện có những yếu tố stress như lạnh, nóng hoặc đói………
2. NGUYÊN NHÂN
Do khẩu phần thức ăn thiếu Biotin kéo dài.
Do thức ăn và nguyên liệu thức ăn để quá cũ, bảo quản không tốt nên chất lượng giảm. Những nguyên liệu cung cấp sinh tố như cám, bắp, bánh dầu để lâu làm vitamin A bị hư hỏng và Biotin bị phân huỷ. Thiếu Biotin tức là thiếu nguyên liệu tổng hợp axit aspartic, lactic và pyruvic- các chất tham gia vào quá trình phân hủy và hấp thu chất dinh dưỡng, giảm khả năng trao đổi oxy, tăng sự tích tụ các chất độc trong cơ thể. Thiếu Biotin làm cho da và niêm mạc khô trắng, có vẩy và thiếu oxy huyết. Các chất độc trong thức ăn không được máu vận chuyển đi nên tích lại ở gan và thận gây sưng to và thoái hóa.
3. TRIỆU CHỨNG
Gà bệnh vẫn phát triển, chỉ có một vài biểu hiện suy giảm sức khoẻ vài giờ trước khi co giật chết. Chết thường xuất hiện sau những yếu tố gây stress trầm trọng như lạnh, đói và quá nóng. Khi thực nghiệm có tới 25% chết sau 4-5 ngày. Nhìn chung tỷ lệ bệnh thấp. Bệnh chỉ xảy ra trong giai đoạn 10 ngày tuổi và tỷ lệ chết thay đổi từ 2-10% phụ thuộc vào mức độ thiếu biotin và khoảng thời gian thiếu kéo dài bao lâu.
4. BỆNH TÍCH
- Dưới da ở vùng dưới cổ và xung quanh khớp mắt cá chân có màu hồng
- Phía dưới lông gà thấy da khô, vẩy trắng
- Gan sưng màu vàng nhạt và bở.
- Màng bao tim chứa dịch trong với khối lượng nhiều.
- Thận sưng có màu nhợt nhạt.
- Đường tiêu hoá căng có chứa dịch màu hơi đen và có thể lan tới diều.
5. CHẨN ĐOÁN
- Triệu chứng và bệnh tích mổ khám thường giúp cho chẩn đoán trong giai đoạn đầu.
- Xét nghiệm vi khuẩn học và tổ chức học để loại trừ nguyên nhân gây bệnh.
6. PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH
a. Phòng bệnh
- Loại trừ các yếu tố gây stress như lạnh,đói, và nóng….
- Duy trì mức độ Biotin đầy đủ trong thức ăn bổ sung cho tất cả gà và bầy gà giống.
- Thức ăn được tổng hợp từ nguyên liệu mới, chất lượng tốt không hư hỏng.
- Thường xuyên sử dụng bổ gan thận: SORAMIN; hoặc LIVERCIN ; hoặc UMBROLIVER với liều 1ml/1-2 lít nước
b. Trị bệnh
- Vì bệnh xảy ra trong thời gian rất ngắn, do vậy những gà bị bệnh không kịp điều trị mà chỉ điều trị những con còn lại trong đàn.
- Trước tiên phải loại trừ các yếu tố gây stress như nóng lạnh, đói……..
- Bổ sung vào nước uống hàng ngày một lượng Biotin và Choline
- Trong thực tế nếu không có dạng nguyên chất Biotin và Choline thì ta có thể sử dụng một số Premix vitamin có chứa 2 thành phần trên như
PRODUCTIVE FORTE liều 1ml/ 1 lít nước
AMILYTE liều 1g/2-3 lít nước
SORAMIN liều 1ml/1 lít nước.