Độc tố nấm mốc được tìm thấy ở hầu hết các nguyên liệu thô trên thế giới. Khảo sát độc tố nấm mốc của BIOMIN hàng năm cho thấy một tỷ lệ ngày càng tăng của sự đồng nhiễm, trong đó có nhiều hơn một độc tố nấm mốc trong mỗi mẫu. Độc tố nấm mốc có tác dụng trực tiếp và tiêu cực đến năng suất sinh sản ở heo, và việc giảm nhẹ những tác dụng này là điều cần thiết ở các trại heo năng suất cao.
Khả năng sinh sản của heo có một ảnh hưởng đáng kể về lợi nhuận của trại và số lượng heo con được sản xuất/nái/năm là một trong những yếu tố xác định chi phí sản xuất mỗi con. Nó là rất quan trọng để duy trì các chỉ số sinh sản cao như kích cỡ ổ heo con, số lần đẻ/năm và số ngày sản xuất.
Các thông số khác nhau ảnh hưởng đến khả năng sinh sản đàn, bao gồm: Quản lý; Di truyền học; Dinh dưỡng; Sứckhỏe; Các yếu tố kháng dinh dưỡng
Độc tố nấm mốc được biết là những yếu tố kháng dinh dưỡng ảnh hưởng đến sinh sản, hơn 400 độc tố nấm khác nhau đã được xác định cho đến nay. Độc tố được biết nhiều nhất là trichothecenes, zearalenone (ZEN), ochratoxins, a atoxin, fumonisins và ergot alkaloids. Mỗi nguyên liệu có thể bị ảnh hưởng bởi hơn một loại nấm mốc, và mỗi loại nấm mốc có thể sản xuất ra nhiều hơn một loại độc tố nấm mốc, do đó rất có thể sẽ có nhiều hơn một loại độc tố nấm mốc trong bất kỳ một thành phần thức ăn nào (Hình 1).
Điều này làm tăng cơ hội mà độc tố nấm mốc sẽ tương tác và tạo ra tác dụng hiệp lực cộng hưởng, đó là mối quan tâm lớn đối với sức khỏe và năng suất của gia súc.
Các độc tố Fusarium: Deoxynivalenol (DON) và ZEN là một ví dụ rõ về sự đồng nhiễm. Các độc tố nấm mốc này chủ yếu được sản xuất bởi F. graminearum, F. culmorum, và F. roseum (Tiemann và Dänicke, 2007).
Ảnh hưởng trực tiếp đến heo
Heo thường được coi là loài dễ bị nhiễm độc tố nấm mốc nhất, thú non và con cái giống là nhóm nhạy cảm nhất. Hình 2 cho thấy một số tác dụng trực tiếp của độc tố nấm mốc trên năng suất sinh sản.
Zearalenone (ZEN)
ZEN gây tác dụng xấu nhất trên sinh sản (Bảng 1). Nó ngăn chận sự tổng hợp hoóc môn bình thường do nó giống với phân tử estradiol, và cạnh tranh các thụ thể estradiol (estrogen). Tác dụng estrogen này phá vỡ trục vùng dưới đồi- tuyến yên-buồng trứng và ngăn cản tiết hoóc môn kích thích nang (FSH) ở buồng trứng, phá vỡ hệ thống nội tiết.
Deoxynivalenol (DON)
Nếu DON có mặt trong thực phẩm, thì có hại đến lượng ăn vào và có thể gây nôn mửa (Diekman và Green, 1992). Nó cũng ức chế sự tổng hợp protein, làm thay đổi sự đáp ứng của hệ thống miễn dịch và gây ra những vấn đề về sinh sản bằng cách nhắm mục tiêu vào sự phát triển của noãn bào và phôi (Pestka và cộng sự., 2004; Alm và cộng sự, 2006).
Tác dụng của DON trên sinh sản của heo là gián tiếp hơn (Hình 3) vì lượng ăn vào thấp hơn làm giảm tính hữu dụng dinh dưỡng và gây ra mối đe dọa cho các con đường trao đổi chất trong hệ thống sinh sản. Bất kỳ rối loạn chức năng nào của những cơ quan sống có vai trò quan trọng trong trao đổi chất, chẳng hạn như gan và lá lách, cũng có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Một khi sức khỏe bị tổn hại, các ưu tiên chuyển hóa thay đổi và các yêu cầu của hệ thống sinh sản hoạt động giảm đi trên danh sách các ưu tiên (Kanora và Maes, 2009).
Sự phát triển nang, sự trưởng thành của noãn bào và phát triển phôi
Trong các nghiên cứu in vitro về noãn bào của heo đã cho thấy rằng ZEN, DON hoặc sự kết hợp của ZEN và DON làm phá vỡ sự phát triển của noãn bào (Hình 4), làm cho chúng không thể trưởng thành. Điều này có thể gây tổn thương đến khả năng tồn tại của phôi, duy trì của thai kỳ, và trọng lượng heo con sơ sinh. DON có tác dụng mạnh nhất trên sự phát triển phôi sau khi thụ thai, kết quả là túi phôi ít hơn và bất thường.
Trong một thử nghiệm gần đây, hợp đồng bởi BIOMIN tại Đại học Berlin, Viện Dinh dưỡng Động vật, Khoa ú y, người ta đã khảo sát năng suất sinh sản của heo nái được thử thách với DON và ZEN trong suốt thời gian (chu kỳ ba) tiếp xúc lâu dài với độc tố của Fusarium. Heo nái được phân bổ đến ba nhóm khác nhau, theo Bảng 2.
Các kết quả trong Hình 5 cho thấy các độc tố nấm mốc đã làm suy giảm nhiều thông số sinh sản. Chỉ số phổ biến nhất về năng suất sinh sản là số lượng heo con cai sữa/nái/năm. Tỷ lệ đẻ và khoảng thời gian từ cai sữa đến động dục, cả hai đều ảnh hưởng đến chỉ số này. Sự hiện diện của độc tố nấm mốc, đặc biệt là ZEN, đã làm tăng sự động dục trở lại ở nái thụ tinh và giảm tỷ lệ đẻ.
Lượng ăn vào bị giảm, ảnh hưởng đến điểm số thể trạng của nái lúc cai sữa và năng suất sữa. Nái nhẹ cân mất nhiều thời gian hơn để đi vào động dục sau khi cai sữa, làm giảm số lần đẻ mỗi năm, do đó, số heo con cai sữa được sản xuất/nái/ năm ít hơn. Sản lượng sữa thấp hơn cũng có thể làm giảm sự phát triển của lứa heo con và trọng lượng cai sữa của chúng, dẫn đến trọng lượng thịt thấp hơn lúc giết mổ hoặc phải thêm nhiều ngày ăn.
Độc tố nấm mốc cũng ảnh hưởng đến chất lượng heo con (Hình 6): tỷ lệ heo con nhẹ cân (< 1,2 kg) tăng lên, cho thấy rằng độc tố nấm mốc có tác dụng bất lợi về sự phát triển phôi thai và dinh dưỡng của nái mẹ. Ảnh hưởng tiêu cực này trên chất lượng heo con, đi kèm với việc giảm năng suất sữa, có thể làm gia tăng tỷ lệ chết trước cai sữa và giảm trọng lượng cai sữa.
Tuy nhiên, thú được phục hồi tốt khi bổ sung Myco x® Plus vào khẩu phần.
Đa độc tố nấm mốc; nhiều hậu quả
Sự đồng nhiễm phổ biến hơn sự nhiễm đơn độc tố nấm mốc trên nguyên liệu, như đã báo cáo thường xuyên trong Khảo sát độc tố nấm mốc của BIOMIN. Mỗi độc tố nấm mốc hoạt động theo cách riêng và ảnh hưởng đến nhiều mô, cơ quan và chức năng. Khi kết hợp lại, những thách thức này gây ra vô số các dấu hiệu lâm sàng hoặc cận lâm sàng khác nhau, thường không liên kết với những tác dụng đã biết của sự nhiễm độc tố nấm mốc trực tiếp ở thú.
Mỗi độc tố nấm mốc hoạt động theo một cách riêng và ảnh hưởng đến nhiều mô, cơ quan và chức năng.
Konstantinos Sarantis, Thạc sỹ khoa học, Giám đốc Sản phẩm-Quản lý Rủi ro do Độc tố nấm mốc
Nguồn: Nguoichannuoi