Bệnh thiếu vitamin D trong đàn gà với đặc điểm còi xương, chậm lớn, bại liệt và đẻ non.
1. NGUYÊN NHÂN
Do khẩu phần ăn thiếu vitamin D, đặc biệt là D3 làm giảm điều tiết hấp thu canxi cho cơ thể.
Do chuồng nuôi thiếu ánh sáng mặt trời vào buổi sáng( vì ánh sáng có tia tử ngoại làm chuyển hoá vitamin D ở dưới da của gà thành vitamin D3 có tác dụng điều tiết sự hấp thu canxi và photpho từ thức ăn vào cơ thể chống bệnh còi xương, bại liệt, đẻ non).
Do trong thức ăn có chứa lưu huỳnh nên ảnh hưởng đến khả năng hấp thu vitamin D.
Do vitamin D dễ bị phá huỷ bởi các chất oxy hoá hoặc bị các kim loại khác phân giải mất tác dụng.
2. TRIỆU CHỨNG
Ở gà con và gà giò:
- Gà đang lớn bỗng chựng lại và còi cọc trong vòng 2 tuần sau khi sử dụng thức ăn thiếu vitamin D.
- Mỏ và xương bị mềm nên ăn kém và gia cầm đi không vững hoặc có xu hướng đứng bằng 2 đầu gối, run rẩy, xù lông.
- Bệnh có thể phát 100% nếu hàm lượng vitamin D thiếu kéo dài trong thức ăn. Bệnh kéo dài nếu có khỏi thì gia cầm cũng bị dị tật cong chân.
Ở gia cầm đẻ:
- Trứng đẻ vỏ mỏng kéo dài một thời gian, sau chuyển sang đẻ non.
- Tỷ lệ đẻ giảm: Thỉnh thoảng bị liệt nhưng qua khỏi nhanh sau khi đẻ trứng không vỏ( đẻ non).
- Gà bệnh đứng lù đù như chim cánh cụt.
- Bệnh kéo dài làm cho mỏ mềm, cụă mềm, xương dài ra. Xương ức có thể cong và xương sườn bị đẩy về phía trước.
3. BỆNH TÍCH
Xương ống, xương sườn và xương cánh rất mềm, dùng dao cắt dễ.
Xương sườn cong ở những chỗ nối với cột sống.
Mấu xương chày và xương đùi sưng và biến dạng, mô sụn phát triển.
Tuyến phó giáp trạng sưng to.
Ở gà mái đẻ: xương mềm, dễ bẻ gãy.
Nhiều u nổi ở phần sụn sườn và xương ức có thể cong ở phần cuối.
4. CHẨN ĐOÁN
Căn cứ theo triệu chứng lâm sàng và bệnh tích như trên.
Định lượng thành phần tro xương của gà bệnh và gà khoẻ.
Phân tích lượng vitamin D có trong thức ăn.
Tăng hàm lượng vitamin D cho gà bệnh và quan sát 3-5 ngày sau khi dùng.
Gây bệnh lại cho gà bằng cách cho gà con 1 ngày tuổi ăn thức ăn nghi ngờ.
5. PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH
Phòng bệnh
-
- Bổ sung vào thức ăn vitamin D3 theo tỷ lệ:
- Gà con từ 1500-2000 UI/kg TĂ.
- Gà giò từ 1200-2000UI/kg TĂ.
- Gà đẻ từ 2000-3000 UI/kg TĂ.
Những thuốc premix có chứa vitamin D3 :
CALPHO hoặc CANXIPRO với liều 1ml/1-2lit nước uống, cho uống 5-7 ngày/ đợt kết hợp PRODUCTIVE AD3E với liều 1ml/2-10l nước uống, mỗi liệu trình 5-7 ngày
Có thể dùng dầu gan cá, men bia, rau cỏ xanh và trứng trộn vào thức ăn cho gia cầm ăn để bổ sung vitamin D3.
Thiết kế chuồng nuôi phải có ánh sáng buổi sáng chiếu vào đàn gà hoặc điều kiện cho gà tiếp xúc với ánh sáng buổi sáng 2 giờ/ngày. Nhu cầu khoáng vi lượng phải bổ sung canxi và photpho theo một tỷ lệ cân đối 4/1.
Trị bệnh
- Dùng các dạng thuốc premix như trong phòng trị bệnh thiếu vitamin A tăng liều gấp 2-3 lần, liên tục 3-5 ngày. Hoặc tiêm vitamin ADE hay D3 cho gà con theo hàm lượng 50UI/kg thể trọng. Cho gà đẻ 100UI/kg thể trọng, liên tục 3-5 ngày.
Lưu ý: Nếu dùng quá liều vitamin D3, gà sẽ bị hư thận do sự rối loạn trao đổi canxi ở ống thận, động mạch chủ và những động mạch nhỏ khác. Lượng canxi được điều tiết từ xương vào máu gây mềm xương và bại liệt. Lượng canxi loại thải không kịp gây nên xơ cứng động mạch và sỏi thận làm cho phân gà có máu hoặc trắng do thận xuất huyết kèm lượng canxi quá nhiều.