

Bệnh cừu


Giống cừu Phan Rang là một giống cừu được hình thành hơn 100 năm nay. Trải qua những điều kiện khí hậu nắng nóng gần như quanh năm, dưới sự tác động của chọn lọc tự nhiên và nhân tạo, giống cừu Phan Rang đã thích nghi cao với điều kiện sinh thái của Ninh Thuận, là giống cừu duy nhất ở Việt Nam hiện nay. Tuổi trưởng thành bình quân con cái nặng 39kg, con đực 43kg. Khoảng cách lứa đẻ 8 tháng (3 lứa trong 2 năm).
1. Những đặc điểm của cừu cái tốt:
+ Đầu rộng hơi dài mình nở rộng, ngực sâu và dài, vẻ linh hoạt.
+ Lưng thẳng bụng to vừa phải, hong rộng, lông mịn.
+ Bộ phận sinh dục nở nang.
+ Chân trước và sau cứng cáp thẳng đứng, các khớp gọn thanh.
+ Bầu vú phát triển, vú thuộc loại vú da (bóp thấy bên trong mềm nhão nhưng khi căng sữa tiết ra nhiều). Gân sữa (tĩnh mạch) nổi rõ càng nhiều càng tốt.
2. Cừu con:
+ Hai tuần tuổi đầu thức ăn chủ yếu là sữa mẹ.
+ Từ tuần tuổi thứ 2 cừu con bắt đầu bứt ngọn cỏ để ăn lúc này dạ cỏ mới phát triển và phát triển mạnh từ tuần tuổi thứ 5.
Sau thời gian này phải có cỏ tươi cho cừu con ăn để kích thích bộ máy tiêu hoá phát triển (đặc biệt là dạ cỏ), cừu con sẽ chuyển nhanh sang giai đoạn tự dưỡng nhờ nguồn thức ăn bên ngoài, đồng thời bù đắp lượng dinh dưỡng thiếu hụt do sữa mẹ cung cấp không đầy đủ.
+ Con vật có tốc độ sinh trưởng nhanh, khả năng tích lũy cao đầu tư thức ăn thời kỳ này sẽ mang lại hiệu quả cao.
3. Thức ăn:
Tổ chức cho ăn và nuôi dưỡng cừu đúng cách là điều kiện quan trọng nhất cải tiến phẩm chất giống và nâng cao năng suất của đàn cừu.
+ Cừu có thể ăn được nhiều loại thức ăn như: các loại cỏ tươi và khô, rơm, các loại dưa, bí, cà rốt, củ cải và ngô ủ tươi… mỗi ngày cừu có thể ăn một lượng thức ăn tinh 0,1-0,3kg/ngày.
+ Nhu cầu về khoáng và Vitamin:
Trong các loại thức ăn tốt thường có đủ các chất trên. Tuy nhiên vào mùa khô hàng năm thức ăn bị hiếm làm cho cơ thể cừu thiếu đi một số chất nhất là Canxi và một số Vitamin như: A,D,…ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến sức sống: đẻ con yếu, sau khi đẻ ít sữa đẻ non, niêm mạc mắt khô, mờ mắt.
Đối với cừu yêu cầu lượng Canxi hàng ngày trung bình 5,5 – 9,0g và 2,9 – 5,0g phốt pho, khoảng 3500-11000 UI Vitamin D… Hiện nay có tảng liếm để bổ sung khoáng có bán trên thị trường. Hoặc bổ sung sản phẩm CANXIPRO/UMBROCAL của công ty Thú Y Toàn Cầu
+ Cần phải có đủ nước sạch để cừu uống tại chuồng. Không nên cho cừu uống nước tù đọng để tránh cừu bị nhiễm giun sán.

HỘI CHỨNG TIÊU CHẢY Ở DÊ CON
Dạng nhẹ: Thể trạng bình thường, tiêu chảy ngắn, phân thay đổi từ nhão đến loãng, tăng nhu động ruột.
Dạng nặng: cơ thể mất nước, dê mệt mỏi, ủ rũ, kém ăn, mồm khô, hay nằm, hậu môn dính bết phân. Phân có mùi hôi thối. Nếu nặng dê không đứng vững được, gây sút nhanh, mắt hõm sâu, da, tai lạnh, mắt nhợt nhạt, bỏ ăn, có thể dẫn đến chết do mất nước.

BỆNH THỐI MÓNG Ở DÊ, CỪU
Nhiễm trùng bắt đầu khi vi khuẩn bám trên da kẽ ngón chân gây viêm. Sau đó, phần tiếp giáp da-sừng bắt đầu bị xói mòn và sừng bắt đầu xuất hiện nhiều hơn.
Da đỏ nhẹ giữa các ngón hoặc ngón chân (liên ngón) do sừng móng bị tách hoàn toàn là những dấu hiệu nhiễm trùng đầu tiên.
Sau đó, vi khuẩn có thể di chuyển dưới lớp sừng gây tách lớp sừng xung quanh gót chân, lòng bàn chân, ngón chân và cuối cùng là thành ngoài.
Dê bị nhiễm bệnh thối chân ngày càng trở nên khập khiễng và biểu hiện các dấu hiệu sau theo thứ tự tăng dần:
Da bị viêm, đỏ và ẩm ướt giữa các ngón chân.
Chất nhầy màu xám giữa các ngón chân.
Sừng tách rời xung quanh gót chân, đế, ngón chân và cuối cùng là thành móng bên ngoài.
Bàn chân bị nhiễm trùng cũng có thể có mùi hôi đặc trưng.

BỆNH TỤ HUYẾT TRÙNG TRÊN DÊ
Bệnh thường có các triệu chứng điển hình như sau:
- Viêm phổi:
Ở thể này, dê thường có các biểu hiện như mệt mỏi, ăn ít, ho, thở khó.
Mũi có chất nhầy trắng hoặc vàng dính quanh lỗ mũi, đôi khi dê ho ra cả đám dịch nhầy.
Cơ thể dê gầy sút và có thể chết sau một thời gian.
Thể bệnh này rất thường gặp ở đàn dê nuôi nhốt trong môi trường mật độ cao, thiếu ánh sáng và ẩm lạnh.
- Nhiễm trùng máu:
Dê sốt cao (40 - 410C), ủ rũ, mệt mỏi không ăn, nằm một chỗ và chết nhanh.
- Viêm vú:
Thường xuất hiện ở dê cái, con vật sốt nhẹ, bầu vú sưng to, cứng; đôi khi thấy có mủ khi nặn đầu vú, không cho con bú hoặc không cho vắt sữa.

BỆNH VIÊM VÚ DÊ
Sưng, đỏ, đau vùng bầu vú
Vú bị viêm sẽ thay đổi màu sắc từ màu hồng nhạt đến màu đỏ thẫm hoặc đen và bầu vú trở nên lạnh
Sữa ở vú mắc bệnh có màu sắc rất thay đổi: Nhợt nhạt, vàng thẫm, vàng nhạt có lẫn mủ hay máu, hoặc lợn cợn đông vón hay có lẫn các tổ chức bị hoại tử.
Tổ chức ở bầu vú có thể bị dày lên hoặc phù thủng tuỳ theo nguyên nhân gây bệnh. Nhưng hầu hết các thể viêm vú thường kết hợp với nhau. Có trường hợp dê bị mắc bệnh nhưng không rõ các triệu chứng lâm sàng, dạng này thường làm giảm sản lượng sữa đến 25%.

BỆNH VIÊM PHỔI DÊ
Thời gian đầu sốt cao 41-45.5 độ, kéo dài 3 ngày
Nước mắt, dịch mũi chảy liên tiếp
Ăn kém hoặc bỏ ăn
Niêm mạc mắt đỏ sẩm, thở khó tăng dần, ho nhiều, từ ho khan đến ho khạc ra dịch mủ khi bệnh đã trở nên trầm trọng
Dê cừu bị bệnh cấp tính thường chết nhanh, từ 4-6 ngày sau khi có triệu chứng đầu tiên
Dê cừu trưởng thành bị bệnh mãn tính kéo dàu, gầy yếu dần, ho thở ngày 1 năng và thường chết do xung hô hấp

BỆNH VIÊM RUỘT HOẠI TỬ DÊ
Suy nhược đột ngột, đau bụng, tiêu chảy
Các dấu hiệu thần kinh hoặc đột tử
Dê cừu sẽ chết trong vòng vài giờ sau khi có dấu hiệu
ở dê con có nhiều khả năng tiêu chảy trước khi chết.
Ở cừu con các dấu hiệu thần kinh xảy ra phổ biến hơn trước khi chết
Có thể biểu hiện co cứng cơ uốn ván khi chết
Cừu trưởng thành bị tiêu chảy, gầy yếu, nằm nghiêng

BỆNH SÁN LÁ GAN
Bệnh thường mắc ở dạng mãn tính.
Dê bị kém ăn, lờ đờ, giảm tiết sữa và giảm trọng lượng khi nhiễm trên 1 tháng
Có thể ỉa chảy nếu kéo dài
Niêm mạc nhợt nhạt, da khô

BỆNH GIUN TRÒN TRÊN DÊ
Ảnh hưởng cơ bản là trạng thái thiếu máu và suy dinh dưỡng tăng dần.
Các giun trong bám bào biểu mô sẽ dẫn đến sự ăn mòn biểu mô, gây viêm, sung huyết, thủy thũng, nặng thì dẫn đến ỉa chảy làm cơ thể suy yếu dần.
Các niêm mạc và kết mạc bị nhợt nhạt, nhịp thở và nhịp tim tăng lên.
Hay xuất hiện thủy thũng ở dưới hàm.
Dê ốm yếu, ít hoạt động
Bụng chướng

BỆNH DỊCH TẢ LOÀI NHAI LẠI (PPR)
Thể nhẹ: sốt, tương tự như triệu chứng cảm lạnh
Thể chuẩn:
Sốt, cơ thể lên đến 40-41 độ, kéo dài 3-8 ngày
Tăng tiết nhiều dịch mũi và miệng
Tiêu chảy nặng, chứa máu, mất nước nghiêm trọng, giảm cân
Ho thở bất thường
Đôi khi loét miệng, viêm phổi, phế quản
Cừu mang thai có thể bị sảy thai
Thể cấp tính: Ít xảy ra, chết cấp tính sau 1-2 ngày sau nhiễm bệnh

BỆNH OVINE JOHNE (OJD)
Các dấu hiệu điển hình của JD ở cừu bao gồm:
Cừu suy giảm thể trạng/không tăng trọng mặc dù được cung cấp đủ thức ăn/dinh dưỡng và kiểm soát ký sinh trùng, và thường chết trong khoảng thời gian 12 tuần.
Đi sau, chậm lại phía sau trong đàn.
Cừu bị nhiễm OJD có thể mất từ ba đến năm năm để nhận biết dấu hiệu nhiễm trùng.Các dấu hiệu của OJD ở động vật bị nhiễm bệnh thường được kích hoạt bởi các yếu tố căng thẳng như cừu con, tập hợp, cắt cỏ.

BỆNH THỐI CHÂN Ở CỪU
Nhiễm trùng bắt đầu khi vi khuẩn bám trên da kẽ ngón chân gây viêm. Sau đó, phần tiếp giáp da-sừng bắt đầu bị xói mòn và sừng bắt đầu xuất hiện nhiều hơn.
Da đỏ nhẹ giữa các ngón hoặc ngón chân (liên ngón) do sừng móng bị tách hoàn toàn là những dấu hiệu nhiễm trùng đầu tiên.
Sau đó, vi khuẩn có thể di chuyển dưới lớp sừng gây tách lớp sừng xung quanh gót chân, lòng bàn chân, ngón chân và cuối cùng là thành ngoài.
Cừu bị nhiễm bệnh thối chân ngày càng trở nên khập khiễng và biểu hiện các dấu hiệu sau theo thứ tự tăng dần:
Da bị viêm, đỏ và ẩm ướt giữa các ngón chân.
Chất nhầy màu xám giữa các ngón chân.
Sừng tách rời xung quanh gót chân, đế, ngón chân và cuối cùng là thành móng bên ngoài.
Bàn chân bị nhiễm trùng cũng có thể có mùi hôi đặc trưng.

ĐIỀU TRỊ MỤN MỦ TRUYỀN NHIỄM Ở DÊ, CỪU
Thời gian ủ bệnh là 36-48 giờ.
Xuất hiện những nốt đỏ hơi gồ ghề ở trên bờ môi, mép của cừu
Có các mụn nước, mụn mủ, cục vảy cứng
Lớp vảy có màu nâu đỏ, sau chuyển màu nâu sẫm
Sau khi lớp vảy được loại bỏ rất dễ chảy máu
Có dịch chảy ra từ dưới lớp vảy
Các vị trí xuất hiện mụn: ở hai bên khóe miệng, môi trên và môi dưới, lợi, bề mặt đầu lưỡi, vòm khẩu cái, một số ít gặp ở xung quanh, lỗ mũi hoặc trên ngực. Hoặc các vị trí da mỏng như ở tai, bụng, đầu vú, núm vú, bùi dái, âm hộ.
Cừu bị đau, và quá trình thành mụn mủ trong 2-4 ngày. Diễn biến bệnh khoảng 3 tuần.
Môi trường chăn nuôi
