Vào những thập kỷ trước, bệnh tiêu chảy do E.coli là nguyên nhân chủ yếu gây chết heo con ở trại đẻ. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của kỹ thuật nuôi dưỡng và điều trị, phòng dịch thì các loại bệnh do vi khuẩn trên heo con không còn gây thiệt hại nặng như trước nữa. Nhưng để tăng tỷ lệ chuyển thịt thì vẫn cần các phương pháp phòng ngừa và điều trị thật tốt. Có ba loại bệnh do vi khuẩn chiếm phần lớn các trường hợp gây chết heo con trước cai sữa.
Các khuẩn gây bệnh đường ruột: có hai loại chủ yếu gây bệnh cho heo con là E.coli và Clostridium perfringens type C.
E.coli thường tăng số lượng đột ngột ở đường ruột heo trong vòng 5 ngày đầu sau sinh, chủ yếu là các chủng E. coli có các yếu tố kết bám K88, K99, K9879 và F41. Triệu chứng lâm sàng ở heo bệnh là chứng tiêu chảy và mất nước. E.coli tiết ra các độc tố tác động lên niêm mạc đường ruột, gây mất nước trong cơ thể. Tuy nhiên, chúng không gây tổn thương niêm mạc đường ruột, do vậy, nếu dùng kháng sinh thích hợp có thể dừng được chứng mất nước và heo con có thể hồi phục nhanh.
Tiêu chảy do Clostridium perfringens type C là loại bệnh nguy hiểm, chia làm 3 dạng sau:
– Thể cực cấp tính: chưa thấy triệu chứng tiêu chảy trên heo đã chết.
– Thể cấp tính: tiêu chảy ra máu nâu đỏ, bệnh tăng dần và tỷ lệ chết cao.
– Thể mãn tính: Tiêu chảy phân vàng nhưng tỷ lệ chết không cao. Loại vi khuẩn gây tổn thương thành ruột nên phải lựa chọn loại kháng sinh có hiệu quả để điều trị. Ngoài ra cần áp dụng các biện pháp giải độc.
Biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả bệnh đường ruột
Cải thiện điều kiện vệ sinh chuồng trại: trước khi nhập nái cần vệ sinh, tiêu độc làm trống chuồng trại đẻ. Đề phòng lây nhiễm vi khuẩn từ phân heo nái cho heo con, nên vệ sinh và dọn sạch phân (trên 3 lần/ngày).
Chích vắc-xin: Sử dụng các loại vắc-xin có hiệu quả, theo khuyến cáo của nhà sản xuất. Nếu trại phân lập được chủng vi khuẩn của trại thì có thể tiến hành sản xuất riêng vắc-xin cho trại đó.
Bổ sung kháng sinh vào cám: So với E.coli, việc bổ sung kháng sinh vào cám để điều trị bệnh do Clostridium perfringens hiệu quả hơn, vì E. coli có thể dễ lờn với kháng sinh trộn trong cám.
Hình thành miễn dịch cho vật chủ: Có thể rải phân nái mang bệnh vào trại mang thai hoặc cho nái mang thai ăn ruột heo con mắc bệnh để tạo miễn dịch. Tuy nhiên chú ý không để các loại bệnh khác có điều kiện phát sinh.
Bú sữa đầu: Sữa đầu của những nái đã được chích vắc-xin có thể giúp heo con phòng ngừa được các loại bệnh đường ruột.
Các loại bệnh hô hấp trên heo con: Các loại bệnh hô hấp do vi khuẩn rất ít xảy ra đối với heo con, nhưng khi đã mắc bệnh thì hầu như sẽ gây chết heo. Các loại khuẩn chủ yếu là Haemophilus parasuis và Streptococcus thermophilus. Thật ra, các loại bệnh này được xếp loại vào các bệnh gây triệu chứng thần kinh. Các triệu chứng của heo con mắc bệnh là ho, viêm khớp, viêm màng phổi (Haemophilus), viêm màng tim (Haemophilus), viêm não (Streptococcus)… khi kéo dài sẽ dẫn tới viêm phổi mãn tính.
Nếu heo mắc bệnh PRRS thì các triệu chứng hô hấp càng được thể hiện rõ. Khi chúng ta nhìn thấy các triệu chứng này ở heo con thì việc điều trị kháng sinh đã không còn hiệu quả. Chính vì thế việc phòng ngừa và duy trì vệ sinh chuồng trại là biện pháp quan trọng nhất.
Bệnh viêm khớp: Các triệu chứng như heo bước đi không bình thường, có các khối u khớp và viêm khớp thường là do vi khuẩn như liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn…xâm nhập từ các vết thương hở. Ngoài ra, những vi khuẩn này còn hiện diện nhiều ở các vết thương không được điều trị, ở rốn heo con sau khi cắt buộc. Khi cắt buộc rốn heo cần sử dụng các dụng cụ, dây buộc đã sát trùng. Ngoài ra, khi bấm răng cần vệ sinh sát trùng cẩn thận dụng cụ. Trường hợp bấm răng không kỹ, nếu heo cắn heo khác sẽ gây vết thương khiến vi khuẩn xâm nhập, gây viêm khớp heo con. Khi điều trị cần sử dụng các loại kháng sinh có phổ rộng.
(Trích Ấn phẩm Chăn Nuôi Heo Vol. 74)